Są w naszym kraju miasta, których nazwa budzi podziw i wiąże się nierozerwalnie z historią. Są owiane legendą i mitem. Do takich właśnie miast należy Kruszwica. Kruszwica - perła wśród najstarszych grodów położona jest w zachodniej części Kujaw nad legendarnym Gopłem. Tędy to przebiegał szlak handlowy zwany "bursztynowym", wiodący z południa, znad Adriatyku na północ, do Bałtyku, którego podstawą były bogactwa naszej ziemi-bursztyn i sól. Wybór Kruszwicy nie był tu przypadkowy, ponieważ jej dogodne położenie nad Gopłem, wchodzącym w skład szlaku żeglugowego Warta-Gopło-Wisła, predestynowało ją do roli ważnego ośrodka handlowego.
Historia miasta nie zaczyna się jednak od legendarnego króla Popiela, bowiem prowadzone od lat badania archeologiczne wskazują na istnienie na tym terenie stałego osadnictwa już od epoki kamiennej, a od ok. 500 r. p.n.e. znacznego grodu na Półwyspie Rzępowskim. Znaczne nasilenie osadnictwa nastąpiło w pierwszych wiekach naszej ery. O rozkwicie tego ośrodka zadecydowała żyzność ziem, bogactwa naturalne i dogodne położenie geograficzne.
W X i XI wieku Kruszwica staje się znacznym ośrodkiem miejskim, którego centrum stanowił gród położony na wyspie. Ośrodek, w którym rezydowali książęta i królowie polscy, posiadał pierworzędne znaczenie dla konsolidacji politycznej i gospodarczej państwa.
Druga połowa XI w. To okres największego rozkwitu miasta. Po przyjęciu chrześcijaństwa pobudowano kościoły św. Wita, NMP, św. Klemensa. Gród był na tyle silny, by w 1096 r. stawić opór Władysławowi Hermanowi.
Wieki XII i XIII charakteryzują się wieloma przeobrażeniami struktury politycznej i gospodarczej. Zmienia się topografia grodu, następuje rozkwit wielu rękodzieł, szczególnie szklarstwa, wzrasta liczba mieszkańców grodu. Zbudowano nowe kościoły-na prawym brzegu jeziora romańską kolegiatę Św. Piotra, a następnie kościół Św. Gotarda. Niektóre źródła podają, że Kruszwica w latach 1128 -1148 podniesiona została do godności stolicy biskupiej, której siedzibą była katedra Św. Wita. Duże znaczenie dla ówczesnych przemian miało sprowadzenie benedyktynów z Europy Zachodniej. Z tego okresu zachowały się niezykle cenne zabytki - bogato iluminowany "Ewangeliarz kruszwicki" oraz emaliowany relikwiarz. W okresie panowania Bolesława Krzywoustego notuje się znaczny rozwój Kruszwicy, który trwa do czasów Bolesława Kędzierzawego. Odtąd rozpoczyna się upadek, a w 1271 r. następuje tragiczny kres świetności miasta. W tym to roku Bolesław Pobożny spalił miasto. W pierwszej połowie XIV w. Następuje znaczna odbudowa grodu.
Niewątpliwie ważnym wydarzeniem w dziejach Kruszwicy było uzyskanie w 1303 r. samorządowego prawa niemieckiego. Następnie Kruszwica zostaje zajęta przez wojska krzyżackie. Po pokoju kaliskim w 1343 r. król Kazimierz Wielki wznosi murowany zamek będący siedzibą starostwa i kasztelanii. Kruszwica zaczyna odgrywać rolę ważnego ośrodka strategicznego Kujaw. W 1422 r. król Władysław Jagiełło nadaje Kruszwicy prawa miejskie magdeburskie. Miasto jednak nadal podupada i staje się tylko ośrodkiem o lokalnym znaczeniu.
Katastrofalne skutki dla miasta przyniósł najazd Szwedzki. Szwedzi spalili miasto i zamek Wiek XVII to powolna odbudowa ośrodka. W 1772 r. Kruszwica włączona została do ziem pruskich w trakcie I rozbioru. W okresie Wiosny Ludów Kruszwiczanie czynnie uczestniczyli w walce z polityką germanizacyjną zaborcy.
W drugiej połowie XIX wieku Kruszwica staje się symbolem formowania zrębów państwowości polskiej. Dalszy rozwój miasta następuje w okresie międzywojennym. Po drugiej wojnie światowej rozwija się przemysł spożywczy i rolnictwo.
Współczesna Kruszwica teraz z dala od siedziby władzy rozwija się, rośnie i z dnia na dzień pięknieje. Każdego roku przybywają tutaj tłumy turystów, aby zwiedzić pięknie położone miasto oraz owiane tajemnicą zabytki.
Jest wśród nich znana z legend o złym Popielu "Mysia Wieża", wspaniale zachowana kolegiata romańska. W pobliżu Mysiej Wieży znajduje się małe Muzeum Archeologiczne. Ostatnio Kruszwica znana jest jako "miejsce mocy" z uwagi na występujący tutaj czakram
Jezioro Gopło
Gopło jest jeziorem rynnowym, polodowcowym, rozciągającym się ku południowi rynną 25 km długości. Maksymalna głębokość Gopła wynosi 16,6 m, maksymalna szerokość 2,5 km. Obecnie powierzchnia Gopła wynosi 2180 ha. W 1967 roku utworzono nad Gopłem rezerwat przyrody pod nazwą Nadgoplański Park Tysiąclecia.
Atrakcją turystyczną w sezonie letnim są rejsy statkiem "Rusałka" po Gople.
Wszystkich tych, którzy nie odwiedzili jeszcze Kruszwicy, zapraszamy do zwiedzenia tego historycznego miasta-legendarnej stolicy Polski. Zapraszamy i zachęcamy do wejścia na "Mysią Wieżę", z której szczytu zobaczyć można piękną panoramę miasta, urokliwy widok Gopła i półwyspu, i może jeszcze ślad miejsca, gdzie zaczęła się Polska.
źródło: www.pttk-kruszwica.pl/